Эмэгтэйчүүд илүү хүчтэй хайрладаг

“Гэрийн хажуу дахь зам” кинонд улаан хацартай хөдөөний охины дүрээр гарч ирэн, “Гэтэгч бар, нуугдагч луу”-гаар олонд танигдан, “Гейшагийн дурсамж”-ийн Саюригийн дүрээр кино ертөнцөд өөрийгөө тамгалсан жүжигчин бол Жан Зы. Тэрбээр Бээжингийн бүжгийн академид 11 настайдаа элссэн ч , 17-тойдоо бүжигчний биш жүжигчний замналыг сонгосон гэдэг. Хятад төдийгүй дэлхийд алдартай Жан Зы 2006 оны “Канны кино наадам”-д шүүгчээр оролцож байсан нь зүгээр нэг хөөрхөн царай бус авьяас чадвар, ухааны цараатайг нь илтгэх биз. “Time” сэтгүүлд өгсөн түүний ярилцлагыг хүргэж байна. Тэрбээр “Time”-ийн сэтгүүлчтэй ажил, амьдралын замнал, аз жаргалын тухай ярилцжээ.

-Багадаа та их танхил охин байсан юм шиг ээ?
-Үгүй дээ. Би 11 настай байхдаа л сургуульд сурахаар гэрээсээ хол явсан шүү дээ. Өглөөний таван цагт босож, 23.00 цагт унтах хүртлээ бэлтгэл сургуулилалтаа хийж, хажуугаар нь хичээлээ давтдаг. Хүүхэд байхдаа өөрөөсөө шалтгаалах бүх зүйлийг хамгийн сайн хийхийг хичээдэг байлаа. Эцэг эхдээ хамаг юмаа даатган, найдахыг хүсдэггүй. Миний хувьд, сургуулийн жилүүд хүнд бэрх нөхцөлд өнгөрсөн. Учир нь тэндхийн охидын дунд ширүүн өрсөлдөөн үргэлж болдог байв. Сургуульд эзлэх байр суурь, манлайлал, багш нарт таалагдах гээд л олон асуудал бий. Гэвч атаа хорсол, хов жив зэрэг нь миний зан чанартай үргэлж харшилдаг байсан.
-Тэгээд үүний эсрэг ямар нэгэн зүйл хийсэн үү?
-Үнэнийг хэлэхэд, би 13 настайдаа сургуулиасаа оргож байсан юм. Багш нар, цагдаагийнхан намайг хайсан ч олоогүй. Харин би сургуулийнхаа ойролцоох бяцхан төгөлд нуугдаж, тэндээ унтчихсан байсан. Ээж маань ирж, намуухан хоолойгоороо нэрийг минь дуудахад л тэндээс гарч ирсэн.
-Та одоо ч гэсэн эцэг эхээсээ зөвлөгөө авдаг уу?
-Аав ээж маань надад бүхий л сайн сайхныг хүсдэг. Гэвч тэд өөр хүмүүс учираас би нэг их зөвлөгөө авдаггүй. Харин хамгийн сайн найз Жан И Моугаасаа олон зүйл сурч, туслалцаа авдаг.Тэр тун хурц ухаантай, мэдрэмжтэй басхүү зөөлөн хүн.
-Хэрвээ найзуудын тань нэгнээс ярилцлага авч байсан бол тэд таныг юу гэж тодорхойлох бол?
-Би Хятадын хойд нутгийн хүмүүстэй адил зантай. Тэд эрс шулуун үгтэй, жаахан хатуу. Найз нар маань энэ л тухай ярих биз.
-Та жүжигнээс өөр замаар явж болох байсан уу?
-Ёстой үгүй. Жүжигчин бол надад яг таарсан мэргэжил. Олон хүн амьдралынхаа турш өөрт таарах ажил хайсаар насыг бардаг. Мөн дургүй зүйлээ байнга хийдэг хүмүүс ч байна. Тэгвэл би өөрийнхөө байх газрыг олж, зөв цэгээ олсон учраас их азтай хүн. Үүнээс өөр ажил хийнэ гэж хэзээ ч бодож байгаагүй.
-Хамгийн анх тоглосон “Гэрийн хажуу дахь зам” киногоо дурсана уу. Тэр үед та ямар ч туршлагагүй, залуухан байсан.
-Үнэхээр хүнд даваа байсан. Тэр киноны нэг зургийг 35 удаа авч байсан гээд боддоо. Гэхдээ маш их хөдөлмөрлөж авсан тэр хэсэг кинонд гардаггүй юм. Монтажилчихсан. Би шинэ жүжигчин учраас киноны багийнхан, найруулагч гээд бүгд л надад эргэлзэж, сонжиж байгааг мэдэрдэг байсан. “Гэтэгч бар, нуугдагч луу” кинонд тоглоход ч яг тийм байсан. Мөн л туршлагагүй шинэ жүжигчин гэдэг үүднээс харж байлаа. Бага зэрэг дарамттай, хэцүү байсан ч бүхний эргэлзээг үгүй хийж, хамгийн сайн байхыг л хичээсэн дээ.
-Анхны киноны хамгийн их таалагддаг хэсэг нь юу бол?
-Киноны төгсгөлд удаан хугацаанд өвдсөний эцэст би нэг өдөр сэргэдэг юм. Тэгээд ээж нь түүнд хайртай залуу нь ирээд явсныг хэлдэг. Бүх л шөнө хажууд нь сууж, гарыг нь атган хоносон тухай хэлдэг. Яг тэр үед Жао Дигийн хацрыг даган нулимс урсдаг. Энэ хэсгийг би хэзээ ч мартахгүй.
-Өөрийн тоглосон киног үзэхэд ямар санагддаг вэ?
-Эхний хэсэгт зураг авалтын үе, найруулагчийн зөвлөгөө, хажууд байсан хүмүүс гэх мэтээр санаанд буудаг. Мөн тэр кинонд тоглох санал авч байсан үе, бэлтгэл зэргийг дурсдаг. Тэгээд нэг л мэдэхэд энэ бүхнийг мартаад кинондоо орчихсон байдаг.
-Таны тоглосон олон кинонд гардаг шиг хүнд бэрх нөхцөлд хайртайгаа учирвал яах вэ?
-Хамт амьдарч болохооргүй хоёр хүний хайр... Хэн нэгэнд дурлахад тэр хүн зүрх сэтгэл, тархи, оюун ухаан гээд биед нэвт шингэчихдэг шүү дээ. Тэр үед хайрыг зогсоож болно гэж үү. Гэхдээ өнөөгийн нийгэм илүү нээлттэй болсон. Миний бодлоор эмэгтэйчүүд илүү хүчтэй хайрладаг юм шиг ээ. Тэд хайртай хүнийхээ төлөө бүх зүйлийг, бүр өөрийгөө ч золиослоход бэлэн. Харин эрчүүд жинхэнэ хайртайгаа учирсан ч өөр бүсгүйтэй болзож л байдаг.
-Ихэнх хүн Хятадад амьдрах нь торонд орж, занганд унасан мэт төсөөлдөг. Таны хувьд ямар байдаг вэ?
-Хятад хэдийгээр коммунист дэглэмтэй орон ч энэ нь ертөнцөөс тусгаарлагдана гэсэн үг биш шүү дээ. Зарим нэг хориг байдаг ч интернэт сайн хөгжсөн. Дэлхий дахины бүх л мэдээллийг Хятадын иргэд авч чаддаг. Тэгээд ч сүүлийн үед манай улс итгэмээргүй хурдан хөгжиж, хувьсаж байна.
-Та бол Хятадын нэрийг дэлхийд гаргаж буй гялалзсан жүжигчин. Гэтэл тантай эх орон нэгт зарим жүжигчин нэр алдарт тань таатай ханддаггүй байх аа?
-Залуугаараа амжилттай явж байгаа маань зарим хүний уурыг хүргэдэг байх. 20 жил энэ салбарт зүтгэсэн ч одоо хүртэл нэрийг нь хэн ч мэдэхгүй хүн олон л бий. Гэхдээ элдэв хов живд анхаарлаа хандуулалгүй, урдах ажлаа хийх нь миний зарчим. Сайн хийсэн бүтээлүүд маань тэрхүү хов живийг тас цохиж, чадвар чансааг минь нотолно.
-Таны талаар хүмүүс тэр бүр мэдэхгүй зүйлийн тухай ярих уу?
-Олон хүн намайг “Аз гийсэн” бүсгүй гэж боддог. Үнэн хэрэгтээ миний ололт, амжилт зүгээр нэг тохиолдол биш юм. Маш их хөдөлмөрлөж, олон зүйлийн эсрэг сөрж, тэмцсээр өдий хүрсэн. Үүний тулд ямар их хөлс, цус, нулимс асгарсныг хэн ч мэдэхгүй.
-Өнгөрсөн үе рүүгээ харахад, баллуурдчихмаар зүйл байдаг уу?
-Би 30 нас хүрчихлээ. Кино урлагийн салбарт ажилласан 10 жилийн хугацаанд сайн, муу олон зүйлтэй учирсан. Гэхдээ сайн нь ч, муу нь ч надад туршлага болж, том сургамж өгсөн. Одоо сөргөлдөөн, хэрүүл маргаанаас зайлсхийдэг болсон.
-Америкт анх хэзээ ирж байлаа?
-1999 онд. Тэгэхэд 19 настай байсан. Хамгийн түрүүнд “жинхэнэ” МакДональдст орохыг хүсэж билээ.
-Хятадад очиход Америкт байхаас хэр ялгаатай вэ?
-Хятадад байхдаа илүү тайван байдаг. Яагаад гэвэл тэнд папарацциуд байнга дагаад байдаггүй юм.
-“Гейшагийн дурсамж” кинонд хятад хүн япон эмэгтэйн дүрийг гаргах хүндрэлтэй байсан уу?
-Огтхон ч үгүй. Өөр өөр хүний дүрд хувирна гэдэг жүжигчний ажил шүү дээ. Харин хэлний хувьд жаахан хүндрэлтэй байсан.
-Англи хэлээр ярьсан анхны кино юу?
-Тийм ээ. Энэ кинонд тоглохоос өмнө хоёрдогч хэлээр жүжиглэх маш хэцүү хэмээн хүн надад хэлж байсан. Би ч тэр үгэнд үнэмшсэн л дээ. Гэхдээ тоглох дүрийнхээ гүнд нэвтэрч, өөрийгөө түүн шиг төсөөлж чадвал хэл бол давшгүй хэцүү асуудал биш юм билээ.
-Дэлхий дахины үйл явдал сонирхлыг тань хэр их татдаг вэ?
-Улс төр бол миний амьдралаас хол хөндий зүйл. Гэхдээ дэлхийг түгшээж буй дайн байлдаан, элдэв өвчний учир шалтгааныг мэдэхийг хүсдэг.
-Та хэзээ нэгэн цагт үхлийн тухай бодож байв уу ?
-Үхлийн тухай боддоггүй хүн байдаггүй биз дээ. Би үхлээс их айдаг. Хэдхэн жилийн өмнө багаасаа хамт өссөн, дотны андаа алдах үед үнэхээр аймшигтай байсан. Миний бодлоор хүн хүссэн зүйлээ хийж, хэзээ ч харамсахааргүй, сэтгэл хангалуун амьдрах хэрэгтэй. Учир нь чи хэзээ ч үхэж болно.
-Та хүссэн бүхнээ авч чадсан уу?
-Ажил мэргэжлийн хувьд би тун ч амжилттай явна. Гэхдээ эмэгтэй хувьд хүссэн зүйлдээ хараахан хүрээгүй. Аз жаргалтай гэр бүлийг хүсэж байна. Ямар ч хүнд гэр бүл гэдэг амьдралын хамгийн чухал зүйл.
-Аз жаргалыг юу гэж тодорхойлох вэ?
-Хайрлах, хайрлуулах.
-Таны шүтдэг, хүндэлж биширдэг хүн хэн бэ?
-Энгийн бүхэн агуу гэдэг. Гайхамшигтай, сайхан зүйлсийг бүтээж яваа эгэл жирийн хүмүүсийг их хүндэлдэг.
-Киноны зураг авалтын үеийн юунд хамгийн дургүй вэ?
-“Чамайг бэлэн болохыг бид хүлээж байна” гэдэг өгүүлбэр. Намайг галзууруулах шиг л болдог юм.
-Та чөлөөт цагаараа голдуу юу хийдэг вэ?
-Бусдын л адил. Хөгжим сонсох, ном унших, хөлөндөө иллэг хийлгэх, мөн гэрээ цэвэрлэх. Сайн амралт болдог юм.
-Хамгийн дуртай ном тань юу вэ?
-Голдуу англи хэлээр ном уншдаг. Гэхдээ хамгийн дуртай ном гэвэл Хятадын сонгодог зохиол “Улаан асрын зүүд”.